Το κάδρο ή εκπαιδεύστε την φωτογραφική σας ματιά

(Οι φωτογραφίες είναι από την εμποροπανήγυρη της Καρδίτσας, τού έτους 2019)

(Το κάδρο ή εκπαιδεύστε την φωτογραφική σας ματιά)

Από την πρώτη μέρα που έπιασα στα χέρια μου φωτογραφική μηχανή, το πρώτο πράγμα που με απασχόλησε ήταν το κάδρο. Ενστικτωδώς, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο έμαθα να περπατώ, να κολυμπώ, να διατηρώ ισορροπία πάνω στο ποδήλατο. Ενστικτωδώς μα δίχως σιγουριά, με ερωτήσεις τύπου: “γιατί έτσι;” “γιατί, όχι αλλιώς;” να με ακουμπούν συνέχεια δημιουργώντας μου ανησυχίες, πολλές ανησυχίες, καλλιτεχνικές ανησυχίες, αισθητικές ανησυχίες. Από αυτό το τελευταίο (της αισθητικές ανησυχίες) πηγάζει η καλλιτεχνική δημιουργικότητα, αυτή που αποδίδει έργο. Έργο, έργα, έργα βγαλμένα από άλλα έργα, έργα μέσα σε άλλα έργα.

Αισθητικές ανησυχίες, γιατί η τέχνη ξεκινά απ' την αισθητική (απ' της αισθήσεις), την αισθητική που είναι και αυτή κάτι το σχετικό όπως τα πάντα. Πιο σωστά, την καλή αισθητική, αυτό που είναι καλή αισθητική. Γιατί η καλή αισθητική εμπεριέχει μέσα της και την ασχήμια: Ανθρώπους ξεσπιτωμένους, χαλάσματα πολέμων, σημάδια εγκατάλειψης, πείνα κτλ. Νομίζω ότι κατά βάθος, οι πιο πετυχημένες φωτογραφίες άσχημων στιγμών και πραγμάτων, στην πραγματικότητα, είναι φωτογραφίες καλής αισθητικής, καλού γούστου (ή σωστής αισθητικής - σωστού γούστου).

Κι όπως ορθώς μαντεύετε, αυτή η σωστή-καλή αισθητική, στην φωτογραφία ξεκινά από το κάδρο, από το καδράρισμα, από το τι βάζεις μέσα στο κάδρο, από το τι αφαιρείς, από το τι προβάλλεις και από το πώς το προβάλλεις. Από το ποια μορφή απεικονίσεως επιλέγεις: Κατακόρυφη, πανοραμική, τετράγωνη, τρία προς δύο κλασσική, από την ατμόσφαιρα και από το πόσο βάθος δίνεις. Γιατί η φωτογραφία (όπως και η ζωγραφική) είναι και βάθος, είναι και χρώματα (χρώματα είναι και το άσπρο, το μαύρο και το γκρι των ασπρόμαυρων φωτογραφιών), είναι και καθαρότητα, είναι και φλου, είναι και φως, είναι σκιές, είναι σκοτάδι. Όλα αυτά οφείλει να τα συνυπολογίζει ο απαιτητικός φωτογράφος για να παράγει θετικά αποτελέσματα, οφείλει να πειραματίζεται, γιατί συχνότατα τα σωστά κάδρα μπορεί και να προκύπτουν με τρόπους πιο πολλούς από τον ένα, τον μοναδικό, μπορεί και να προκύπτουν κι ανορθόδοξα, μπορεί και κατά τύχη. Ο απαιτητικός φωτογράφος οφείλει να δημιουργεί σπουδές πάνω στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται, να επιλέγει, να κρατά (να σώζει) και να πετάει στα σκουπίδια.

Ψάξτε, βρείτε, δείτε και αναλύστε την φωτογραφία τού πρόσφατα εκλιπόντα φωτογράφου Γιάννη Μπεχράκη που απεικονίζει μια τυφλή γυναίκα-διπλή πρόσφυγα (από τη Παλαιστίνη στη Συρία και από κει στην χώρα μας) η οποία φαίνεται να κάθεται σε μια αμμουδιά και φαίνεται εντός μιας στιγμιαίας γαλήνης να κοιτάζει άγνωστο προς τα πού, χαμογελώντας με ένα χαμόγελο που ευθέως παραπέμπει στο χαμόγελο τής Τζοκόντα. Τι προκύπτει από αυτή την φωτογραφία; Τι προκύπτει από το καδράρισμά της; Προκύπτει η τραγωδία, ο πόλεμος, η βία, το άγνωστο των επομένων ημερών, γκρεμίσματα θεσμών όπως τόπος, πατρίδα, δίκαιο κτλ. Προκύπτουν όλα αυτά χωρίς την άμεση εμφάνιση μέσα σε αυτή την φωτογραφία  της βίας, τού κακού, πτωμάτων, γκρεμισμένων σπιτιών κτλ. Προκύπτουν από ένα σωστό κάδρο καλής (σωστής) αισθητικής, προκύπτουν από την ματιά, την εμπειρία και τις αναζητήσεις ενός φωτογράφου με κεφαλαίο το φι.

Μετά αναζητήστε προεκτάσεις, προεκτάσεις πέρα από την συναισθηματικά φορτισμένη φωτογραφία, πηγαίνετε αλλού: Σε τοπία, σε αγορές, σε νεκρές φύσεις, στη μόδα.  Παντού θα βρείτε να πρωταγωνιστούν σωστά κάδρα και καλή αισθητική: Από τις polaroids τού Andy Warhol ,τις extreme αισθησιακές φωτογραφίες του Helmut Newton μέχρι τις επικές πολεμικές φωτογραφίες τού Robert Kappa και τις φωτογραφίες καθημερινότητας τού Anri Cartier Bresson. Και ύστερα πάρτε τις φωτογραφικές σας μηχανές και φωτογραφίστε, δοκιμάστε το 16:9, το 2:1, το 1:1, το 3:2,  συγκρίνετε και αποφασίστε, εκπαιδεύστε την φωτογραφική σας ματιά.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ
(Για να δείτε τις φωτογραφίες σε πλήρη ανάληση πατήστε πάνω στους συνδέσμους τους)