Σαν Οδύσσεια

 

"Σαν Οδύσσεια"

Είμαστε εδώ για να μαθαίνουμε. Τόποι, συνήθειες, εκφράσεις περνούν από μπροστά μας και γίνονται μνήμες μπερδεύοντας πραγματικότητα και όνειρο, φτιάχνοντας μια μάζα που εξάγει συναισθήματα προκαλώντας:  απ' τη χαρά των παιδότοπων μέχρι και την μελαγχολία των σιδηροδρομικών σταθμών, των λιμανιών και των συνόρων.

 Η εφεύρεση των μηχανών εσωτερικής καύσης αποτέλεσε μια επανάσταση και για τον χώρο των μεταφορών. Και να λοιπόν που αποκτήσαμε  τρένα, αυτοκίνητα κι αργότερα αεροπλάνα και τα ταξίδια μας έγιναν και εύκολα και γρήγορα, χωρίς απαραίτητα να χάνουν την μορφή της περιπέτειας,  περιπέτειας όμως διαφορετικής από αυτή της εποχής των πρώτων εξερευνητών.

   Σήμερα η σημασία πια βρίσκεται στις λεπτομέρειες, στην υπεραναλυση και οι "Οδύσσειες" υπάρχουν σε συμπυκνωμένη μορφή,

 - περίπου σαν το γάλα το εβαπορε. Ο Τζέιμς Τζόις στο μυθιστόρημα μου "Οδυσσέας" το περιγράφει (σε όσους αντέξουν να διαβάσουν τις αμέτρητες σελίδες αυτού του βιβλίου). Αλλωστε είναι ο χρόνος που ορίζει κάθε τι - πλην όμως ο χρόνος είναι κάτι σχετικό, συστέλλεται και διαστέλλεται προκαλώντας ποτέ ευφορία, ποτέ αγωνία και πότε αγανάκτηση, πότε δεν τον χορταινουμε και πότε παρακαλάμε να τελειώσει.

   Και να ο ουρανός και να η θάλασσα και να και το λιμάνι. Λίγοι οι άνθρωποι - μέρα αργίας, ζέστη - κατακαλοκαιρο, υπήρχε και ποδόσφαιρο στην τηλεόραση. Φως, ελληνικό φως που οπότε πάω να φωτογραφίσω μου σπάει τα νεύρα - σαν βλέπω όμως τις φωτογραφίες που προκύπτουν αισθάνομαι την ηδονή του κάθε άξιου δημιουργού.

    Και όλα έγιναν σε ένα μικρό λιμάνι και σε χρόνο ελάχιστο. Ούτε καν σε μισή ώρα. Μισή ώρα με το ρολόι παρότι η αίσθηση ήταν κάτι σαν αιωνιότητα ή τέλος πάντων σαν κάτι πιο πολύ: Πιο πολλές βάρκες, πιο πολλά καραβάκια, πιο πολλοί γερανοί, αποθήκες, καρνάγια και φορτηγά στην προκυμαία: Ανθρώπινα δημιουργήματα, ανθρώπινες διευθετήσεις για μια ας την πούμε καλύτερη ζωή και πάμε παρακάτω, στα κύματα, στους παφλασμους τους, σε δυο παγκόσμιους πολέμους και δεν ξέρω καν σε πόσους άλλους κρυφούς ή ανεκπλήρωτους - ας μην εξαπαταμε εαυτούς, και οι πόλεμοι γεννούν ζωή και οι πόλεμοι ανανεώνουν.

   Κι εγώ είχα βρεθεί να πολεμώ, να πολεμώ τον χρόνο, με όπλα μου μοναδικα το φακό μιας φωτογραφικής μηχανής και τη μνήμη μου ως λογοτεχνικό αρχείο: Βλέποντας, ακούγοντας, φωτογραφίζοντας, γράφοντας - εντέλει ελέγχοντας το γίγνεσθαι με  το αιώνιο δίλημμα κάθε δημιουργού μπροστά μου: Ωραιοποίηση ή ωμός ρεαλισμός; Ελάτε μου ντε... : Τι είναι πιο σημαντικό; Τα χρώματα, το φως, τα κύματα; Ή μήπως τα σκουπίδια;

   Ο Ελύτης μας δίδαξε το φως - ο κολλητός του ο Γκάτσος το ότι υπάρχουνε και τα σκουπίδια: Η τραγωδία του ανθρώπινου γένους δηλαδή που είναι κι έτσι και αλλιώς, που σε κάθε τι υπάρχει μέσα του και το καλό και το κακό, τεράστιες ποσότητες ανισορροπίας αλλά κι ελάχιστες στιγμές γεμάτες με αρμονία και γαλήνη.

 Ολοκληρώνοντας την σειρά φωτογραφιών εκείνου του απογεύματος αισθάνθηκα ότι έζησα μια μικρή χρονική περίοδο γεμάτη με  στιγμές από τις τελευταίες, με κάποιους από τους πρωταγωνιστές να είναι: Το υπό αναπαλαίωση καραβάκι Αετός, οι ψαρόβαρκες Ευαγγελίστρια και Άγιος Δημήτριος, τα δίχτυα των ψαράδων, δυο τρεις γερανοί, άφθονα κύματα κι ενός μωρού το κλάμα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΗΣ